Ye Thurein Min
ျမန္မာနဲ႔ ငလ်င္အႏၱရာယ္
မတ္လ၁၁ရက္ေန႔ ဂ်ပန္ငလ်င္နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲအႏၱရာယ္ေတြကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ေနခ်ိန္မွာပဲ မတ္လ ၂၄ရက္ေန႔က ရွမ္းျပည္အေရွ႔ပိုင္း တာခ်ီလိတ္ခရိုင္မွာ ျပင္းအားအဆင့္ ၆.၈ရွိတဲ့ ငလ်င္နဲ႔ ျပင္းအားအဆင့္ ၅ ၀န္းက်င္ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ေတြေႀကာင့္ ေသဆံုးပ်က္စီးမႈေတြ ႀကံဳခဲ့ရပါတယ္။
ဂ်ပန္အပါအ၀င္ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ ပတ္လည္ႏို္င္ငံေတြဟာ ကမာၻမွာလႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္အားလံုးရဲ့ ၉၀%နဲ႔ ျပင္းအား သိပ္မ်ားတဲ့ ငလ်င္အားလံုးရဲ့ ၈၀% လႈပ္ခတ္ရာ Ring of Fire လို႔ေခၚတဲ့ ငလ်င္ ရပ္၀န္းထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ Alpide belt လို႔ေခၚတဲ့ အက္တလန္တိတ္ သမုဒၵရာကေနစၿပီး ေျမထဲပင္လယ္တေလ်ာက္နဲ႔ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္းကိုျဖတ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန စူမာၾထား၊ ဂ်ာဗားအထိသြားတဲ့ ျပင္းအားမ်ားတဲ့ ငလ်င္အားလံုးရဲ့ ၁၇% ေလာက္လႈပ္ခတ္တဲ့ ရပ္၀န္းထဲမွာပါ။
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇၀ အတြင္းျပင္းအား ရစ္ခ်တာစေကး ၇နဲ႔ အထက္လႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ႀကီး ၁၆ခုထက္မနဲ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏို္င္ငံအတြက္ အေနာက္ဖက္တေႀကာက ငလ်င္အမ်ားဆံုးလႈပ္တဲ့ (Western Fold Belt) အေနာက္ဖက္အေၾကာ၊ အလယ္ပိုင္းက စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔တေႀကာနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွပိုင္းက အၿပိဳင္ျပတ္ေရြ႔ ေတြရွိရာေဒသ ေတြအျဖစ္ ငလ်င္လႈပ္ေစတဲ့ အေႀကာင္းရင္းနဲ႔ အေနထားအလိုက္ အၾကမ္းဖ်င္း ၃ပိုင္း ပိုင္းႏိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဖက္တေၾကာ Western Fold Belt ထဲက ရခိုင္၊ ခ်င္းနဲ႔ နာဂေတာင္တန္းေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတဲ့ ငလ်င္ေတြကို ျဖစ္ေစတဲ့ အားကိုေျမထုခ်ပ္ႀကီး ၂ခုရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေႀကာင့္ ရပါတယ္။ Eurasia Plate လို႔ေခၚတဲ့ ေျမထုခ်ပ္ႀကီးရဲ့ ေတာင္ဖက္အစြန္မွာရွိတဲ့ ျမန္မာ ေျမထုခ်ပ္ေအာက္ထဲ အိႏၵိယေျမထုခ်ပ္ ႀကီးက အေနာက္ေတာင္ဘက္ကေန တႏွစ္ကို ၃.၅ စင္တီမီတာႏႈံးနဲ႔ တိုး၀င္ေနတာေႀကာင့္ပါ။
အလယ္ပိုင္းစစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔တေၾကာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတဲ့ ငလ်င္ေတြကေတာ့ ေတာင္ဘက္ ကပၸလီ ပင္လယ္ ျပင္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ေခ်ာ္ရည္ပူေတြ တိုး၀င္ရာ လမ္းေႀကာင္းအတိုင္း တႏွစ္ကို ၂.၅ စင္တီမီတာႏံႈးနဲ႔ ဘယ္ညာ ျဖန္႔က်က္ေရြ႔လ်ားေနတဲ့ spreading centre ေၾကာင့္ပါ။ သူက ျမန္မာေျမထုခ်ပ္ကို ေျမာက္ဖက္ကို ေရြ႔႕ ေစတဲ့ အင္အားတခုပါ။
အေနာက္ဖက္တေၾကာက ေျမထုခ်ပ္ထဲတိုး၀င္တဲ့ ႏံႈးနဲ႔အေနထားဟာ ေတာင္ဘက္ အင္ဒိုနီးရွားကအေနထားနဲ႔ ကြဲျပားတဲ့အျပင္ တိုး၀င္ႏံႈးလဲပိုေႏွးတာမို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သက္သာေစတယ္လို႔ ဘူမိပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဦး၀င္းႏိုင္ကေျပာပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ အလယ္ပိုင္း စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔အတြက္လည္း အင္အား အသင့္အတင့္ ေျပေလ်ာ့ ေစမယ့္ သဘာ၀အေနထားေတြရွိေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ငလ်င္ရပ္၀န္းထဲမွာရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ၂၀၀၃ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၅ခုႏွစ္အတြင္း ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာဦးသိန္း ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႔က ငလ်င္ဇံုသတ္မွတ္ႏိုင္ဖို႔ က်ိဳးစားခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္မွာ ဇံု၅ခု ခြဲျခား ခဲ့ပါတယ္။ ေျမျပင္ အရွိန္ျပင္းအား (ground acceleration) g အဆင့္ ၀.၄နဲ႔ ၀.၅ႀကားမွာရွိတဲ့ Destructive အပ်က္အစီး အမ်ားဆံုး ဇံုနံပါတ္ ၅လို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ထဲမွာ ေဒသ၄ခု က်ေရာက္ေနပါတယ္။ လူေနထူထပ္တဲ့ ပဲခူး-ျဖဴး ေဒသနဲ႔ မႏၱေလး-စစ္ကိုင္း-တေကာင္း ေဒသေတြ၊ ေနာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္က ပူတာအို-တႏိုင္းေဒသနဲ႔ ကေလးၿမိဳ႔-ဟုမၼလင္း ေဒသေတြလို လူေနသိပ္မထူထပ္တဲ့ ေနရာေတြပါ။
g အဆင့္ ၀.၃ကေန ၀.၄ ရွိတဲ့ နံပါတ္ ၄ဇံုျဖစ္တဲ့ ဆိုး၀ါးတဲ့ (Severe) ဇံုထဲမွာ ေတာ့ ၿမိဳ႔ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္ငူ၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ ပုဂံ၊ ေညာင္ဦး၊ ေက်ာက္ဆည္၊ ေမၿမိဳ႔၊ ေရႊဘို၊ ၀န္းသို၊ ခမၼတီး၊ ဟားခါး၊ ျမစ္ႀကီးနား၊ ေတာင္ႀကီးနဲ႔ ကြမ္းလံုတို႔ကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ႀကီးက ဇံု၂ထဲမွာ ရွိေနေပမယ့္ ရန္ကုန္တိုးခ်ဲ႔ေနရာေတြကေတာ့ ဇံုနံပါတ္ ၃ထဲမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။
ဒီလိုခြဲထားတဲ့ ဇံုေတြထဲက ဇံုနံပါတ္ ၄ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ေတာင္တြင္းႀကီးမွာ ၂၀၀၃ခုႏွစ္တုန္းက ျပင္းအားအဆင့္ ၇ေက်ာ္တဲ့ငလ်င္လႈပ္ခတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေဒသက ၿပတ္ေရြ႔ကေတာ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔လို ေဘးတိုက္မေရြ႔ပဲ အထက္ေအာက္ ေျပာင္းျပန္ျပတ္ေရြ႔ အေနထားမို႔ထူးျခားပါတယ္။
စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔တေႀကာမွာ ရွိတဲ့ ေတာင္ငူ-ပဲခူးနဲ႔ စစ္ကိုင္း-တေကာင္းေဒသေတြမွာ ငလ်င္မလႈပ္တာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ေက်ာ္ေနပါၿပီ။ သိပၸံပညာရွင္ေတြရဲ့ တိုင္းတာခ်က္ေတြအရ ေျမတြင္းဒဏ္အားပိေနတဲ့ ေနရာ ေတြကို မႏၱေလးတ၀ိုက္မွာ ေတြ႔ေနရသလို ပဲခူးတ၀ိုက္မွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ အေရွ႔ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ေက်ာက္ၾကမ္းျပတ္ေရြ႔ဟာလည္း စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ေလာက္ ေရြ႕လ်ားမႈႏံႈး မျမန္ေပမယ့္ ေရြ႔လ်ားေနတာမို႔ ျပင္းအားအဆင့္ ၈ ငလ်င္လႈပ္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း တရာေက်ာ္လာခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္ ငလ်င္ အတြက္ သတိထားသင့္ပါတယ္။
ေျမာက္ပိုင္း ပူတာအို ျမစ္ႀကီးနားကေန စစ္ကိုင္း တေကာင္းကိုျဖတ္ၿပီး ေတာင္ငူ ပဲခူးေအာက္ဖက္ ပင္လယ္ေကြ႔ထဲ ထိရွိတဲ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔တေက်ာမွာ ေျမာက္ဖက္ အဖ်ားနဲ႔ ေတာင္ဘက္အစြန္ေတြဟာ ေလာေလာဆယ္မွာ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိဆံုးေနရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ငလ်င္ရပ္၀န္းထဲက ႏိုင္ငံမို႔ ငလ်င္ဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ စုေဆာင္းေပးႏိုင္တဲ့ ငလ်င္တိုင္းထြာေရး စခန္းေတြ အခုထက္ပိုထားဖို႔ လိုအပ္ေနတဲ့ အျပင္ တႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အစိုးရက ဦးစီးၿပီး ငလ်င္အႏၱရာယ္ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြလည္း လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
RFA
No comments:
Post a Comment